Współczesna biblioteka to nie tylko wypożyczalnia książek, ale również – a może coraz częściej – atrakcyjne centrum kultury, edukacji i integracji osób w różnym wieku, od dzieci po seniorów
Atrakcyjność bibliotek dla osób dorosłych wynika z kilku bardzo cennych cech tych placówek. Chodzi tu o:
- powszechną dostępność, również w małych miejscowościach;
- kadrę o wysokich kwalifikacjach, zmotywowaną do rozwoju i poszukiwania nowych, kreatywnych form pracy z odbiorcą;
- brak skojarzeń z tradycyjną szkołą, brak obaw, jakie często towarzyszą osobie dorosłej, która musi wrócić do nauki w systemie formalnym;
- brak opłat za korzystanie z oferty;
- zagwarantowaną w statucie działalność na rzecz dobra publicznego.
Współczesne biblioteki włączają się w budowanie społeczeństwa wiedzy, społeczeństwa uczącego się, a docelowo – społeczeństwa dobrobytu, cechującego się wysokim poziomem życia obywateli. Są to przyjazne miejsca, które wspierają z powodzeniem uczenie się osób w różnym wieku. Oprócz często organizowanych spotkań związanych z literaturą (np. kluby czytelnicze) oferują liczne formy edukacyjne dla dorosłych, np. kursy komputerowe i językowe, warsztaty tematyczne, grupy dyskusyjne, wykłady oraz wydarzenia edukacyjno-kulturalne. Dużą wagę placówki te przywiązują do utrzymania międzypokoleniowego charakteru. Wiele z tych działań prowadzonych jest dla szczególnej grupy dorosłych – osób w wieku emerytalnym.
W Polsce działa ponad 8 tys. bibliotek publicznych (razem z bibliotekami naukowymi, fachowymi i pedagogicznymi tego typu placówek jest 9,8 tys.). Zdecydowana większość z nich funkcjonuje na wsiach i w małych miastach, stanowiąc tam często jedyną ogólnodostępną placówkę publiczną. Biblioteki w małych miejscowościach mogą z powodzeniem zaoferować osobom dorosłym możliwości rozwoju niedostępne w ich najbliższym otoczeniu.
W bibliotekach publicznych pracuje ok. 13 tys. osób z wykształceniem bibliotekarskim. Wspierają one rocznie ponad 8,2 mln osób korzystających ze zbiorów, ale też z organizowanych przez biblioteki zajęć i wydarzeń edukacyjno-kulturalnych.
Ogromny potencjał bibliotek jako ośrodków uczenia się pozaformalnego i nieformalnego, rozwoju działań obywatelskich oraz integracji społecznej jest coraz częściej doceniany przez partnerów lokalnych i regionalnych, takich jak: samorządy, organizacje pozarządowe czy inne placówki publiczne, w tym szkoły. Dzięki nim promowana jest nowa kultura uczenia się, rozwijane są kompetencje społeczne i obywatelskie mieszkańców, uaktywniają się lokalni liderzy, tworzone są programy integracji i aktywności społecznej, a także uczenia się międzypokoleniowego.
Ważną rolę w przekazie doświadczeń oraz wiedzy odgrywają bibliotekarze-praktycy z całej Polski skupieni w sieci LABIB. Podejmują wspólne inicjatywy związane z edukacją, poszerzając grono osób zainteresowanych działaniami bibliotek.
W latach 2009-14 realizowano w Polsce Program Rozwoju Bibliotek, dzięki któremu ułatwiono bibliotekom publicznym dostęp do komputerów, internetu i szkoleń, a przez to umożliwiono większej liczbie mieszkańców wsi i miasteczek korzystanie z nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych.
W ostatnich latach biblioteki publiczne brały również aktywnie udział w programie „Uczenie się przez całe życie” – Grundtvig. Ciekawe i inspirujące projekty dotyczące edukacji zrealizowały m.in. WBP w Krakowie, BP w Dzielnicy Ursus m.st. Warszawy, WBP w Poznaniu i BP w Piekarach Śląskich.