Aktualności

Ewaluacja w projektach programu Erasmus+ może wspomagać planowanie projektu i identyfikować potrzeby jego uczestników (ewaluacja początkowa), wspierać realizację projektu w jego trakcie (ewaluacja okresowa) lub podsumowywać efekty projektu (ewaluacja końcowa). Każdy z tych typów zakłada, że planuje się ją z wyprzedzeniem i wpisuje w harmonogram prac projektowych. Wiele prowadzonych ewaluacji ma raczej funkcje podsumowujące i sprawozdawcze, mniej zaś formatywne, tzn. takie, które faktycznie pozwalają kształtować działania projektu pod wpływem uzyskanych informacji.

Reagujemy na zmianę

Pojawienie się sytuacji kryzysowej wymaga nowego spojrzenia na funkcję ewaluacji – przede wszystkim jako narzędzia pozwalającego lepiej rozpoznać przyczyny problemu, wspomagającego poszukiwanie najlepszych rozwiązań i ułatwiającego sprawdzenie, na ile skuteczne są przyjęte strategie naprawcze. W takich sytuacjach to właśnie formatywna funkcja ewaluacji sprawdza się najbardziej. A i sam proces powinien być realizowany elastycznie – warto dostosować plany i strategie metodologiczne do nowej sytuacji. Cele projektu szkoleniowego mogą okazać się nierealistyczne, zmianie mogą ulec potrzeby jego potencjalnych odbiorców, możliwe również, że metody wdrożenia wypracowanych w projekcie rozwiązań będą wymagały korekty. Ewaluacja powinna zatem tym zmianom towarzyszyć i je wspierać.

W niespodziewanych sytuacjach warto sięgnąć po strategię ewaluacji ad hoc, która oparta jest na założeniu, że punktem wyjścia do uruchomienia procesu ewaluacji jest właśnie zaistnienie problemu. To dzięki ewaluacji można problem dobrze zdiagnozować, poznać jego przyczyny oraz zrozumieć znaczenie i potencjalne skutki sytuacji, gdy pozostanie nierozwiązany. Ewaluacja ad hoc zakłada przede wszystkim szybkość realizacji, co oznacza zastosowanie raczej nieskomplikowanych metodologicznie technik gromadzenia danych oraz ich analizy i interpretacji.

Diagnoza problemu

Przykładem ewaluacji ad hoc w jednym z projektów Erasmus+ było rozpoz­nanie przyczyn braku dobrej współpracy pomiędzy partnerami w projekcie. Szybkie badanie ewaluacyjne pokazało, że partnerzy kierują się różnymi wartościami i priorytetami. Ewaluacja pomogła stworzyć mechanizmy współpracy, które pozwoliły wszystkim partnerom projektu zaspokoić potrzeby ich instytucji i poszczególnych osób zaangażowanych w prace merytoryczne. Nierozpoznany wcześniej problem okazał się kluczowy dla powodzenia realizacji całego przedsięwzięcia. Jego szybkie zrozumienie pozwoliło zrealizować projekt w sposób satysfakcjonujący wszystkich partnerów, pomogło zbudować relacje międzyinstytucjonalne i personalne, podtrzymywane również po jego zakończeniu.

W nieprzewidzianych przypadkach, utrudniających realizację projektu, gdy nie zawsze wiemy, w czym tkwi problem, warto posłużyć się właśnie ewaluacją ad hoc, ułatwiającą natychmiastowe i skuteczne dobranie metod działania. Szybkość reakcji może uratować projekt, a wzięcie pod uwagę wyników badań ewaluacyjnych pozwoli działać racjonalnie.

Alfabet edukacji dorosłych

U jak uniwersytet trzeciego wieku Podmiot, którego celem jest działalność edukacyjna oraz nastawiona na integrację i aktywizację osób starszych. Pierwszy Uniwersytet Trzeciego Wieku został założony we Francji w 1972 r. W Polsce pierwszy UTW rozpoczął działalność w 1975 r. Według ostatniego raportu GUS na terenie kraju funkcjonuje 640 organizacji tego typu. Ponad 56% z nich działa w strukturze organizacji pozarządowych, 21,5% przy uczelni, a 17,7% – przy domach i ośrodkach kultury.

Więcej informacji na temat ewaluacji w projektach edukacyjnych można znaleźć na Elektronicznej platformie na rzecz uczenia się osób dorosłych w Europie (EPALE). W ramach Społeczności Praktyków prowadzona jest grupa dyskusyjna „Ewaluacja zorientowana na użyteczność”, w której autorka artykułu podpowiada rozwiązania dotyczące ewaluacji projektów.