Aktualności

Po likwidacji w 2022 r. obowiązkowej wersji przedmiotu Wiedza o społeczeństwie i zastąpieniu go Historią i teraźniejszością nadszedł czas na przywrócenie do liceów, techników i szkół branżowych rzetelnej edukacji obywatelskiej. Dokładnie taką nazwę otrzymał nowy przedmiot, którego zaczęli się uczyć tegoroczni drugoklasiści.

Przedmiot ten nauczany będzie w następującym wymiarze: 

• w liceach – 2 godz. tyg. w kl. II i 1 godz. w kl. III
• w technikach – 1 godz. w kl. II, 1 godz. w kl. III i 1 godz. w kl. IV
• w szkołach branżowych – 1 godz. w kl. II i 1 godz. w kl. III

Co ważne, uczniowie szkół ponadpodstawowych uczyć się będą Edukacji obywatelskiej tuż przed osiągnięciem pełnoletniości. Przedmiot ma przygotować ich do świadomego korzystania z praw publicznych, udziału w wyborach i odpowiedzialnego pełnienia roli obywatela. Autorzy Podstawy programowej zakładają, że Edukacja obywatelska nakłoni młodych ludzi do aktywnego działania, rozwinie poczucie sprawczości i umiejętność praktycznego funkcjonowania w społeczeństwie, państwie oraz we wspólnotach lokalnych.

Podstawa programowa określa przedmiot jako trójmodułowy. Obejmuje on:

• zdobycie wiedzy i umiejętności z zakresu społeczeństwa, państwa, prawa i stosunków międzynarodowych;
• realizację czterech działań obywatelskich wybranych spośród 18 wskazanych w Podstawie programowej [patrz: ramka obok];
• wykonanie w grupach projektu edukacyjnego o charakterze badawczym lub nastawionego na rozwiązanie danego problemu społecznego.

Każdy moduł jest obowiązkowy i oceniany, co ma podkreślać praktyczny, a nie encyklopedyczny charakter przedmiotu. Jego celem jest kształtowanie świadomego, krytycznie myślącego obywatela, który potrafi korzystać ze swoich praw i rozumie znaczenie nowoczesnego patriotyzmu.

Przykładowe działania obywatelskie: 

• aktywny udział w debacie na wybrany temat;
• aktywny udział w spotkaniu z przedstawicielami władz publicznych;
• przygotowanie obchodów rocznicy wydarzenia historycznego;
• kampania społeczna lub zbiórka na wybrany cel;
• wolontariat w organizacji społecznej lub instytucji publicznej;
• przygotowanie petycji w wybranej sprawie; 
• kandydowanie w wyborach klasowych lub szkolnych;
• wypełnienie wniosku o dowód osobisty lub paszport;
• przeprowadzenie wywiadu ze świadkiem historii najnowszej.

Kryzys wiary w demokrację to niejedyny problem, którym postanowiło się zająć MEN. Ostatnie lata pokazują niepokojącą tendencję dotyczącą stanu zdrowia nastolatków. Coraz głośniej mówi się o problemach związanych z kondycją fizyczną, odżywianiem czy brakiem wiedzy na podstawowe tematy dotyczące higieny, zdrowia psychicznego bądź skuteczności szczepień. Wyniki badań sprawności ruchowej czy dane ukazujące skalę nadwagi wśród młodych uczniów sprawiają, że eksperci biją na alarm. By zapobiec tym bolączkom, władze oświatowe zdecydowały o wprowadzeniu nowego przedmiotu – Edukacja zdrowotna.

Przedmiot ma zrealizować pięć założeń. Są to:

• Podejmowanie działań wspierających zdrowie we wszystkich jego wymiarach i na wszystkich etapach życia;
• Rozumienie i akceptacja przemian oraz procesów zachodzących w ludzkim ciele;
• Odpowiedzialne pełnienie ról społecznych i budowanie relacji opartych na wartościach, takich jak: zdrowie, godność, szacunek i tolerancja;
• Monitorowanie własnego stanu zdrowia;
• Rozumienie czynników wpływających na zdrowie.

Edukacja zdrowotna, w przeciwieństwie do obywatelskiej, będzie przedmiotem fakultatywnym: opiekunowie prawni dzieci oraz pełnoletni uczniowie mogą złożyć pisemną rezygnację do dyrektora szkoły do 25 września każdego roku szkolnego.

Zajęcia realizowane będą w wymiarze jednej godziny tygodniowo przez rok szkolny — w liceum ogólnokształcącym, technikum, branżowej szkole I stopnia, a także w klasach IV-VIII szkoły podstawowej. Co ważne, Edukację zdrowotną poprowadzą nauczyciele biologii, wychowania fizycznego, psychologowie, nauczyciele wychowania do życia w rodzinie oraz osoby z odpowiednim wykształceniem zdrowotnym i przygotowaniem pedagogicznym. 

Zajęcia będą mogły być prowadzone przez zespół dwóch lub więcej nauczycieli. Plany przewidują, że Ministerstwo Edukacji Narodowej zleci 11 uczelniom realizację studiów podyplomowych dla nauczycieli, przygotowujących do nauczania Edukacji zdrowotnej. Koszt uruchomienia kierunków zostanie pokryty z budżetu państwa.

Podstawa programowa tego przedmiotu obejmie 
11 działów tematycznych: Wartości i postawy; Zdrowie fizyczne; Aktywność fizyczna; Odżywianie; Zdrowie psychiczne; Zdrowie społeczne; Dojrzewanie (tylko w szkołach podstawowych); Zdrowie seksualne; Zdrowie środowiskowe; Internet i profilaktyka uzależnień; System ochrony zdrowia (tylko w szkołach ponadpodstawowych).

Wprowadzenie do szkół Edukacji zdrowotnej to odpowiedź na jeden z większych problemów młodego pokolenia. Chodzi o kształtowanie świadomości zdrowotnej, niezbędnej do funkcjonowania w świecie cyfrowych uzależnień i deficytu aktywności fizycznej. 

Zainteresował Cię ten tekst?
Przejrzyj pełne wydanie Europy dla Aktywnych 3/2025: