Aktualności

Lokalne Ośrodki Wiedzy i Edukacji (LOWE), działające przy szkołach, stały się ważnym narzędziem aktywizacji seniorów i dorosłych mieszkańców, zwłaszcza z obszarów defaworyzowanych. Ich celem jest rozwijanie kompetencji osobistych, społecznych i zawodowych, zgodnie z ideą uczenia się przez całe życie.

Przykładem skutecznej realizacji tego podejścia jest LOWE w gminie Łodygowice, funkcjonujący od 2017 r. przy Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Pietrzykowicach. To jeden z najaktywniejszych ośrodków w regionie z bogatą ofertą, opartą na wolontariacie i współpracy z innymi lokalnymi ośrodkami.

LOWE są finansowane m.in. z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus. Konkursy ogłaszają instytucje regionalne, a koordynację prowadzi Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Rozwój sieci wspierają także FRSE oraz MEN.

Zidentyfikuj lokalny potencjał

• Przykład:

Impulsem do powstania ośrodka w Pietrzykowicach była rozmowa dyrektora szkoły z emerytowanym nauczycielem, który zaproponował utworzenie przy placówce Stowarzyszenia Przyjaciół i Absolwentów Szkoły. Z tej inicjatywy narodziły się pierwsze zajęcia – kulinarne, literackie i psychologiczne.

• Jak wdrożyć:

Każda społeczność kryje ludzi z pasją, wiedzą i doświadczeniem, którzy chcą się nimi dzielić. Rozpocznij od rozmów z emerytowanymi nauczycielami, rodzicami, absolwentami czy lokalnymi twórcami – to oni często stanowią fundament pierwszych działań LOWE. 
Zorganizuj spotkanie informacyjne i zaproś osoby związane ze szkołą oraz lokalnym środowiskiem. Zapytaj o ich pasje i pomysły na zajęcia.

Nawiąż współpracę z partnerami

• Przykład:

Emerytowana nauczycielka świetlicy szkolnej w Pietrzykowicach zaproponowała prowadzenie warsztatów kulinarnych. Dzięki jej inicjatywie wyremontowano i wyposażono szkolną kuchnię, która stała się centrum spotkań LOWE. Pomysł wsparli lokalni partnerzy – rada rodziców i przedstawiciele gminy.

• Jak wdrożyć:

Siłą LOWE jest współpraca. Parafia, koło gospodyń, ochotnicza straż pożarna, gminny ośrodek kultury czy klub sportowy to naturalni sojusznicy. Wspólne przedsięwzięcia integrują! Zaproś przedstawicieli lokalnych organizacji i liderów. Zadbaj o nieformalny klimat spotkań – rozmowy przy kawie sprzyjają budowaniu relacji. Ustalcie, jak każda ze stron może wnieść swój wkład

Wydziel przestrzeń dla dorosłych

• Przykład:

Ośrodek w Pietrzykowicach działa w przyziemiu szkoły, gdzie zorganizowano między innymi siłownię oraz salę do gry w brydża i szachy. Dla użytkowników przygotowano osobne wejście, co umożliwia niezależne korzystanie z przestrzeni.

• Jak wdrożyć:

Warunkiem funkcjonowania LOWE jest zapewnienie dorosłym uczestnikom stałej, komfortowej przestrzeni, która nie koliduje z zajęciami uczniów.
Przeanalizuj plan szkoły i wskaż pomieszczenia możliwe do adaptacji. W miarę możliwości pozyskaj wsparcie sponsorów lub lokalnych firm.

Zadbaj o komfort i dostępność

• Przykład:

Grota solna, kącik literacki „Przy kawie”, sala do ćwiczeń – to przykładowe miejsca, które wspierają relaks, rozwój i budowanie wspólnoty.

• Jak wdrożyć:

Przestrzeń LOWE powinna być funkcjonalna, estetyczna i dostosowana do potrzeb dorosłych uczestników, w tym seniorów. Wyposaż pomieszczenia w wygodne meble, zadbaj o oświetlenie, wentylację. Stwórz atmosferę, w której uczestnicy czują się swobodnie i do której chętnie wracają.

Zadbaj o finansowanie i ofertę zajęć

• Przykład:

Aerobik, tenis stołowy, szachy, brydż, zajęcia muzyczne, robótki ręczne, warsztaty kulinarne, nordic walking, kurs komputerowy „e-obywatel” i zajęcia z pozytywnego myślenia – oferta LOWE w Pietrzykowicach rozwijała się wraz z potrzebami mieszkańców.

• Jak wdrożyć:

Na początku warto sięgnąć po proste źródła finansowania – lokalne granty, fundusze czy współpracę ze stowarzyszeniami. Unikaj biurokracji, skup się na działaniach ważnych dla społeczności.

Oferta zajęć powinna wynikać z rzeczywistych potrzeb mieszkańców. Regularnie pytaj uczestników o opinie i pomysły. 
Pozwól, by program zajęć ewoluował wraz ze społecznością. Największą wartością LOWE są relacje, wspólnota i poczucie 
sensu, jakie budują uczestnicy.

Aktualne informacje na temat Lokalnych Ośrodków Wiedzy i Edukacji oraz konkursów znaleźć można na stronie: funduszeeuropejskie.gov.pl

Tekst powstał na podstawie wywiadu z dr. Januszem Gancarczykiem, dyrektorem Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Pietrzykowicach. Materiał rozpoczyna cykl porad dotyczących organizacji LOWE. W kolejnych numerach magazynu omówimy szczegółowo kwestie współpracy z lokalnymi instytucjami, zarządzania finansami oraz promocji działań.

Zainteresował Cię ten tekst?
Przejrzyj pełne wydanie Europy dla Aktywnych 4/2025: