Aktualności

Lokalne Ośrodki Wiedzy i Edukacji (LOWE) to sposób na wspieranie rozwoju kompetencji osób dorosłych – zwłaszcza z obszarów defaworyzowanych. Placówki te realizują w praktyce ideę uczenia się przez całe życie, a naczelną zasadą ich działania jest to, że powstają i funkcjonują przy szkołach. Pozwala to osiągnąć efekt synergii, czyli wzajemnego wzmacniania motywacji dzieci, młodzieży i dorosłych do rozwoju. 

Inicjatywa LOWE redefiniuje rolę szkoły, nadając jej nową misję i otwierając na członków lokalnej społeczności – niezależnie od ich wieku. Uruchamiając Ośrodek, szkoła poszerza swoje zadania o obszar edukacji nieformalnej i pozaformalnej osób dorosłych – oferta LOWE skierowana jest bowiem m.in. do rodziców uczniów, którzy często mają nieadekwatne kompetencje, a jednocześnie odczuwają potrzebę ich uzupełnienia lub zdobycia nowych umiejętności. Szkoła zaczyna też odgrywać istotną rolę w reagowaniu na wyzwania demograficzne: depopulację, starzenie się społeczeństwa i rosnące koszty utrzymania instytucji edukacyjnych. Dzięki temu placówki mogą nadal pełnić ważną funkcję w życiu społeczności, co może pozwolić im na uniknięcie likwidacji np. z powodu malejącej liczby uczniów. Krótko mówiąc, inicjatywa LOWE w prosty, a zarazem odważny sposób zmienia myślenie o doskonaleniu i podnoszeniu kompetencji.

Drugie życie szkoły
Pierwsze LOWE powstały w ramach programów pilotażowych MEN z lat 2016–2018 oraz 2019–2022. Dobrym przykładem tego, jak bardzo zmieniły lokalną rzeczywistość – zwłaszcza w środowiskach wiejskich – jest Szkoła Podstawowa im. Miry i Tadeusza Sygietyńskich w Proszeniu (woj. łódzkie). Dzięki inicjatywie placówka zyskała drugie życie: przed południem skupiała się na uczniach, a po lekcjach otwierała drzwi dla dorosłych mieszkańców.

– Wachlarz zajęć był niezwykle szeroki. Organi-zowaliśmy kursy komputerowe, wyjazdy edukacyjne, jak np. „Kultura Dolnego Śląska”, czy warsztaty kompetencji rodzicielskich „Super rodzic”. Wszystko bazowało na ścisłej współpracy szkoły z lokalną społecznością – opowiada Iwona Czapla, prezes Stowarzyszenia na rzecz Szkoły w Proszeniu (formalny organizator i prowadzący LOWE w tej miejscowości).

Podobnie było w Świętajnie (woj. warmińsko-mazurskie), gdzie w projekt włączyła się Szkoła Podstawowa im. Ignacego Krasickiego. – Choć nasza gmina jest niewielka, ma ogromny kapitał społeczny. Od początku wiedzieliśmy, że to środowisko naprawdę potrzebuje miejsca takiego jak LOWE, czyli przestrzeni do nauki, rozwoju osobistego i budowania relacji międzyludzkich – wspomina Halina Bogdańska, nauczycielka i koordynatorka działań LOWE w Świętajnie.

Tutaj oferta była jeszcze szersza: niemal tysiąc godzin warsztatów i kursów – od księgowości i przedsiębiorczości, przez rękodzieło, kosmetykę i kuchnię, po recykling i spotkania z fizjoterapeutą. Odbiorcami byli rodzice uczniów, osoby bezrobotne, seniorzy, rolnicy i mieszkańcy o niskich kwalifikacjach. 
– Nasze zajęcia były szyte na miarę i odbywały się w całej gminie. Organizowaliśmy je w świetlicach, szkołach, remizach czy klubach seniora. To pokazało, że nawet w małej gminie można robić rzeczy ważne – trzeba tylko stworzyć warunki i dać ludziom impuls do działania – dodaje Bogdańska.

Po zakończeniu edycji pilotażowych programu szkoły w Proszeniu i Świętajnie nie zamknęły swoich drzwi, lecz kontynuowały przedsięwzięcia edukacyjne i integracyjne. Od jesieni 2024 r. placówka w Świętajnie realizuje nowy etap działalności w ramach programu Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur 2021–2027. 

Jak przystąpić do projektu?
Obecnie na terenie całego kraju działają w sumie 143 Ośrodki, a ich liczba systematycznie rośnie. Lokalne Ośrodki Wiedzy i Edukacji powstają głównie dzięki wsparciu w ramach instrumentu Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej pełni funkcję Instytucji Koordynującej Umowę Partnerstwa EFS  w tym zakresie, natomiast w regionach są ogłaszane konkursy na działania dotyczące LOWE . 

Aby złożyć wniosek w konkursie, należy śledzić ogłoszenia na stronie Funduszy Europejskich, przygotować wymagane dokumenty i złożyć je elektronicznie zgodnie z zasadami naboru.

Dodatkowo rozwój sieci LOWE wspierany jest przez FRSE i MEN w ramach projektu „Rozwój współpracy i koordynacji w zakresie uczenia się przez całe życie”, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus.

Więcej o modelu LOWE: lowe.edu.pl/model-lowe
Strona projektu w Proszeniu: inicjatywyforfuture.org.pl/lowe
Strona inicjatywy w Świętajnie: spswietajno.edu.pl/cms/77583/projekt-lowe

Informacje o naborach w ramach LOWE w poszczególnych województwach: funduszeeuropejskie.gov.pl