Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji
EPALE
Projekt, o którym kilkakrotnie pisałam na platformie EPALE, został pilotażowo wprowadzony do oferty edukacyjnej Muzeum Warszawy w połowie 2017 r. Jednak jeszcze przed jego wdrożeniem trwały bardzo intensywne prace przygotowawcze, skupiające się nie tylko na znalezieniu partnerów czy poszukiwaniu uczestników, ale przede wszystkim na zaplanowaniu rozwoju przedsięwzięcia, by zostało ono dobrze przyjęte i na stałe wprowadzone do programu działania muzeum. Realizację projektu, finansowanego w całości z budżetu Muzeum Warszawy, wstępnie zaplanowano na trzy lata (2017–2019). Powstał harmonogram prac pokazujący, w jakim kierunku zmierzamy, jakie są nasze cele cząstkowe, a także, jakie trwałe efekty chcemy osiągnąć.
Muzeum Warszawy znajduje się przy Rynku Starego Miasta, pełnego historii o dawnych dziejach. W muzealnych murach znalazł schronienie symbol stolicy, czyli pomnik Syreny z 1855 r., dłuta Konstantego Hegla, a w ramach wystawy głównej – „Rzeczy warszawskie” – otwarto Gabinet Syren, w którym można podziwiać ponad 100 jej wizerunków z różnych epok.
Legendy w projekcie „Warszawa dla średnio zaawansowanych”
Naturalne wydaje się więc, że w ramach zajęć, podczas których prezentowane są zagadnienia językowe i kulturowe, sięgnięto również po legendy warszawskie. Struktura i tematyka tych opowieści jest uniwersalna, mają one swoje odpowiedniki we wszystkich kulturach. Każdy kraj i każde miasto ma własne podania i dzięki nim można łatwo znaleźć nić porozumienia z osobami z różnych stron świata. Nie należy jednocześnie zapominać, że legenda to – w szerszym kontekście – także zbiór przekonań na temat osoby, miejsca lub wydarzenia, które bardzo często nie są do końca prawdziwe. Tego typu mity, stereotypy i fałszywe opinie stosowane są często również wobec postaw, zwyczajów i obcych narodów. Jest to więc idealna płaszczyzna wymiany doświadczeń i dialogu międzykulturowego.
W ramach projektu wprowadzono tematykę legend na wszystkich poziomach językowych oraz opracowano dwie gry miejskie: Legendarna Starówka (A2/B1) i Na tropie warszawskiej legendy (B2/C1). Zarówno zajęcia prowadzone metodą przedmiotowo-językową, jak i gry bazowały na odpowiednio zaadaptowanych językowo tekstach literackich i towarzyszących im ćwiczeniach leksykalnych, gramatycznych i kulturowych.
W 2016 r. Muzeum Warszawy wydało obszerny, liczący ponad 600 stron, polskojęzyczny zbiór zawierający różne wersje stołecznych opowieści. Publikacja Legendy warszawskie. Antologia, opracowana graficznie przez Wojciecha Pawlińskiego, do dziś wzbudza zachwyt polskich i zagranicznych czytelników. Została nagrodzona w wielu prestiżowych polskich i międzynarodowych konkursach, m.in. IX Konkursie Literatury Dziecięcej im. Haliny Skrobiszewskiej jako „Wydarzenie artystyczne roku 2016”, Książka Roku Polskiej Sekcji IBBY 2016 czy The White Ravens International Youth Library 2016. Pierwotnie antologia stanowiła źródło tekstów, które edukatorzy dostosowywali do poziomu i potrzeb danej grupy. W nawiązaniu do tekstów i eksponatów muzealnych powstały ćwiczenia i zabawy językowe, a na ich podstawie opracowano autorskie materiały dydaktyczne. Dzięki ścisłej współpracy z Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców „Polonicum” – instytucji, która ma duże doświadczenie w dziedzinie tworzenia podręczników i pomocy językowych – autorzy projektu mogli uczestniczyć w konsultacjach metodycznych i regularnie testować zadania przygotowywane pod okiem specjalistów.
Zaplanowanie działania a zapotrzebowanie społeczne
Przyglądając się uważnie zamieszczonej wyżej tabeli, bardzo szybko można dojść do (skądinąd prawidłowego) wniosku, że całość prowadzonych w projekcie działań była podporządkowana wypracowaniu efektów końcowych – uniwersalnej metody prowadzenia zajęć językowych, możliwej do zastosowania w każdym typie muzeum oraz publikacji, będącej profesjonalną pomocą na lekcjach języka polskiego jako obcego.
Ku wielkiej radości autorów projektu teoria bardzo szybko zbiegła się z praktyką. W chwili wprowadzenia warsztatów metodycznych dla nauczycieli okazało się, że jest bardzo duże zapotrzebowanie na tego typu materiały, zwłaszcza bazujące na warszawskich legendach. Przeglądając wspomnianą wcześniej antologię, uczestnicy zajęć metodycznych dopytywali, czy powstanie skrócona wersja na potrzeby lekcji językowych.
Muzealny odzew, czyli wybór tekstów z ćwiczeniami
W końcu powstała. Do projektu zaproszono metodyków z centrum „Polonicum” (Katarzynę Kołak-Danyi i Małgorzatę Malinowską) oraz Wojciecha Pawlińskiego, autora oprawy graficznej antologii legend z 2016 r. Zgromadzone w latach 2017–2018 i wielokrotnie wykorzystywane podczas zajęć materiały dydaktyczne stały się podstawą książki Legendy Starego Miasta w Warszawie. Wybór tekstów do nauki języka polskiego jako obcego z ćwiczeniami. Całość podzielono na trzy poziomy biegłości językowej (A, B, C), w ramach których przygotowano po trzy rozdziały (lekcje). Struktura każdego z nich nawiązuje luźno do układu książki Legendy warszawskie. Antologia i zawiera:
a także:
W każdym rozdziale skupiono się na konkretnym zagadnieniu leksykalnym i gramatycznym. Z powodu specyficznych treści i słownictwa zawartych w legendach zestawienie tekstów i tematów gramatycznych odbiega od tego, do czego przyzwyczaiła nas większość podręczników do nauki języka polskiego jako obcego. Jednak z perspektywy przekazywania treści kulturowych i historycznych połączenie tych zagadnień jest uzasadnione, gdyż publikacja nie jest podręcznikiem, lecz kulturową pomocą do zajęć językowych.
Publikację uzupełniają: klucz do ćwiczeń i tzw. bank pomysłów, w ramach którego edukatorzy muzealni dzielą się swoimi doświadczeniami z pracy z legendami podczas spacerów edukacyjnych, lekcji przedmiotowo-językowych oraz gier muzealnych i miejskich. Wiele z proponowanych aktywności można zastosować w czasie omawiania innych zagadnień, nie tylko legend.
Ćwiczenia
Zadania można podzielić przede wszystkim na te bezpośrednio związane z prezentowanymi tekstami (m.in. polecenia typu „prawda/fałsz” czy testy jednokrotnego lub wielokrotnego wyboru) i na ćwiczenia innego rodzaju: dobieranie w pary (np. synonimów, antonimów), odpowiadanie na otwarte pytania i uzupełnianie luk w treści czy w dialogach.
W Legendach... znajdują się również ćwiczenia związane z prezentowaną tematyką leksykalną i gramatyczną. W celu lepszego przybliżenia czytelnikowi (uczniowi) zagadnień varsavianistycznych zadania wiążą się z kulturą, historią i architekturą stolicy. Przykładem może być odmiana rzeczownika „książę”, wpleciona w tekst do uzupełnienia, opowiadający o tajemniczej śmierci ostatnich książąt mazowieckich. Z kolei w ćwiczeniu na stopniowanie przymiotników prezentowane są „rekordy Warszawy” (najwyższy budynek, najgłębsze miejsce itp.), a dzięki zadaniom leksykalnym można poznać tradycyjne stołeczne potrawy lub życiorysy osób związanych z warszawskim Starym Miastem.
W końcowej części lekcji znajdują się ćwiczenia kreatywne, luźno nawiązujące do treści zawartych w rozdziale. Dotyczą m.in. zamiany prozy na wiersz, przygotowania listu gończego za prześladującym mieszkańców Rynku potworem lub wcielenia się w Syrenę, która zamierza osiedlić się w stolicy. Zadania tego rodzaju mają prowokować uczestników zajęć do podejmowania aktywności literackiej oraz do wcielania się w różne postacie i patrzenia na świat z ich perspektywy.
Grupa docelowa
Publikacja Legendy Starego Miasta w Warszawie… była pierwotnie przeznaczona dla nauczycieli i lektorów, jednak już teraz wiadomo, że chętnie korzystają z niej również uczniowie podczas pracy samodzielnej. Jej twórców najbardziej zaskoczyło (ale i ucieszyło!) to, że dzięki pięknej szacie graficznej i wielu ciekawostkom varsavianistycznym książka jest bardzo popularna wśród mieszkańców stolicy.
W niniejszym tekście pokazałam przede wszystkim twarde rezultaty projektu „Warszawa dla średnio zaawansowanych”, gdyż to one – wdrożone i wykorzystywane na co dzień przez instytucję, pracowników i osoby z zewnątrz – świadczą o jego sukcesie. Nie można jednak zapominać o równie ważnych efektach tego przedsięwzięcia, czyli realnych zmianach zachodzących zarówno w grupie docelowej, jak i w samym Muzeum Warszawy. Są one zdecydowanie trudniej „mierzalne”, ponieważ mają postać niematerialną i odnoszą się do aspektu edukacyjnego i społecznego (wzrost umiejętności, satysfakcji, zmiany w zachowaniu i postrzeganiu zagadnień).
Miękkie rezultaty projektu „Warszawa dla średnio zaawansowanych”
Dla uczestników:
Dla Muzeum Warszawy:
Przypisy:
1. Tracy, B. (2015). Nie tłumacz się, działaj! Odkryj moc samodyscypliny. Gliwice: Wydawnictwo Helion.
2. Ziglar, Z. (1995). Ponad szczytem. Warszawa: Studio EMKA.
3. Przewodnik po programie Erasmus+, Wersja 3 (2020), bit.ly/2Zdo7Az, s. 341 [dostęp: 7.09.2020].
4. Karwat-Bury, M. (2020). Co to znaczy trwałość realizowanego projektu, Gazeta Prawna, bit.ly/3bl9wt7 [dostęp: 22.09.2020].
Źródło: platforma EPALE https://epale.ec.europa.eu/pl
ekspert EPALE
EPALE
We współczesnym świecie coraz wyraźniej widać tendencję do wprowadzania samoobsługi. Nie trzeba nawet przywoływać stworzonego przez Tofflera pojęcia „prosument”, żeby
dostrzec, że coraz więcej czynności, które wcześniej wymagały udziału firm lub osób trzecich, można wykonać samodzielnie.
ekspert EPALE
EPALE
Poproszono cię o nagranie kursu wideo lub oddelegowano do jego przygotowania, a ty kompletnie nie wiesz, od czego zacząć? Ten tekst może ci pomóc.
ekspert EPALE
EPALE
O kryzysie w wielu branżach słyszymy już od kilku lat. W niektórych ma być w przyszłości nawet jeszcze gorzej. Główni winowajcy są dość łatwo rozpoznawalni: pandemia, wojna
w Ukrainie, inflacja i zjawiska z nią związane, niepewne uwarunkowania prawne, gospodarcze, społeczne, klimatyczne. W opisach sytuacji na rynku pracy pojawiają się dość nieprzyjemne przymiotniki: niestabilna, nieprzewidywalna, ryzykowna. Trzeba się jakoś ustosunkować do tego stanu rzeczy.
ekspert EPALE
EPALE
Przez ostatni rok nauczyłam się tak dużo, jak nigdy wcześniej w podobnym okresie, a przecież nie jestem studentką i nie uczestniczyłam w żadnej formie edukacji formalnej. Za to w moim kalendarzu w każdym tygodniu znalazło się miejsce na kilka webinarów, szkoleń online, transmisji na żywo…
ekspert EPALE
EPALE
Czy powszechne przekonanie o tym, że ktoś ma zdolności językowe lub ich nie ma, opiera się na racjonalnych podstawach? Po trosze tak, chociaż biegłą znajomość języka obcego zyskuje się w dużej mierze dzięki praktyce, nie tylko zdolnościom. Oto, co mówią badania.
ekspert EPALE
EPALE
Od pewnego czasu pojęcie „inteligencja emocjonalna” (emotional intelligence, EQ) jest coraz popularniejsze wśród pedagogów na całym świecie, którzy uwzględniają tę kwestię w programach uczenia się umiejętności społecznych oraz emocjonalnych.
ekspert EPALE
EPALE
"O finansach w bibliotece”, „Bezpieczne finanse Seniora”, „ABC przedsiębiorczości na wsi”, „Złote Szkoły NBP”, „Ekonomia na co dzień” – to tylko kilka realizowanych w Polsce projektów edukacyjnych o tematyce ekonomicznej.
ekspert EPALE
EPALE
Biblioteka to miejsce łączące ludzi. Jest przestrzenią, w której można uzyskać informacje, rozwijać pasje, a także… rozmawiać o rzeczach trudnych i ważnych. O tym, w jaki sposób realizować działania z obszaru edukacji obywatelskiej i jak wspierać wielopoziomowy rozwój osób dorosłych opowiada Barbara Markowska z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Szczecinie w rozmowie z Moniką Schmeichel-Zarzeczną.
ekspert EPALE
EPALE
Istnieje wiele różnych definicji coachingu, jako formy wsparcia człowieka w rozwoju – człowieka, który szuka drogi do odnalezienia siebie.
ekspert EPALE
EPALE
Od czasów, kiedy ludzie zaczęli samodzielnie opracowywać prezentacje i we własnym zakresie publikować swoje materiały, zdarza nam się obserwować przerost formy nad treścią.
