treść strony

EPALE

„Złota gwiazdka”, czyli GOLD i STAR jako wsparcie uczenia się „w” i „z” codzienności

Barbara Habrych

Barbara Habrych

Pedagożka, ekspertka HR, trenerka biznesu i edukacji. Specjalizuje się w tematyce rekrutacji i rynku pracy, uczenia się dorosłych, tutoringu i rozwijania kompetencji przyszłości. Ambasadorka EPALE.

portret Barbary Habrych

Z powodu pandemii nasza rzeczywistość w ciągu kilku dni radykalnie zmieniła się we wszystkich obszarach. Mam możliwość obserwować z bliska nauczycieli i osoby poszukujące (nowej) pracy. Obie te grupy wspieram zawodowo od wielu lat jako trenerka edukacji i rekruterka. Jeszcze kilka tygodni temu przygotowywałam szkolenie dla menedżerów dotyczące sposobów i źródeł rekrutacji kandydatów w sytuacji, gdy o ręce do pracy było bardzo trudno. Obecnie na mojej „tablicy” LinkedIn codziennie pojawia się kilkanaście nowych wpisów zaczynających się od słów: „Niestety, w związku z pandemią, jestem zmuszony szukać zatrudnienia…”. Pojawiają się prognozy kilkunastoprocentowego bezrobocia i powrotu „rynku pracodawcy”.

Jeszcze kilka tygodni temu słyszałam od nauczycieli, że smartfony mają zgubny wpływ na dzieci, „zabijają relacje”, a w większości szkół obowiązywał całkowity zakaz korzystania z tych urządzeń. Dziś nauczyciele chcą się nauczyć, jak wykorzystać smartfony i komputery do prowadzenia lekcji zdalnych i utrzymywania kontaktu z uczniami.

Przyspieszony kurs uczenia się „w” i „z” codzienności
Gdy w 2010 r. pisałam pracę dyplomową dotyczącą biograficznego uczenia się w miejscu pracy, cytowałam Adriannę Nizińską, która uważa, że „uczenie się «w» i «z» codzienności może być jednym z najistotniejszych nurtów andragogiki XXI w., z pewnością jedną z bardziej interesujących refleksji nad wspomaganiem całożyciowego rozwoju”1.

Przytaczałam także słowa Petera Alheita, który twierdzi, że przedmiotem uczenia się może być samo życie, rozumiane jako „własne autokreacyjne działania podmiotów, refleksyjnie organizujących swoje doświadczenia w sposób, który generuje spójną osobowość, tożsamość, nadaje znaczenie historii ich życia oraz komunikowalną, społecznie żywą perspektywę świata życia kierującą ich działaniami”2.

Czas pandemii powoduje, że każdy z nas przechodzi kryzys osobisty, ale doświadcza go zbiorowo, masowo, w tym samym czasie co inni. Warto więć sięgnąć po narzędzia, które pomogą „zorganizować” własne przeżycia i pogłębić refleksję niezbędną do uczenia się.

Jak w praktyce uczyć się „w” i „z” codzienności?
Proponuję dwa proste narzędzia, które wybrałam po rozmowach z osobami wspieranymi w procesach szkoleniowych, mentoringowych i rekrutacyjnych. Nazwy obu to akronimy od angielskich słów wyznaczających kolejne kroki postępowania. STAR, czyli gwiazda, to metoda stosowana przez rekruterów do badania kompetencji kandydatów do pracy. Zadajemy pytania o wcześniejsze doświadczenia i działania, które pozwalają dowiedzieć się, jak osoba ubiegająca się o zatrudnienie działa w konkretnych przypadkach, jak buduje swoje kompetencje. Gdy szukamy np. kogoś komunikatywnego, pytamy o sytuacje, w których wykorzystał swoje umiejętności w tym zakresie, a przy ocenie bierzemy pod uwagę cztery następujące aspekty:

  • Situation (sytuacja): Opisz krótko sytuację, która wymagała od Ciebie… (tu wstawiamy badaną kompetencję).
  • Task (wyzwanie): Co było wyzwaniem w tej sytuacji?
  • Action (działanie): Jakie działanie podjęłaś/podjąłeś? Jak się zachowałaś/zachowałeś?
  • Result (rezultat): Co dzięki temu osiągnęłaś/osiągnąłeś?

Jak wykorzystać to narzędzie do własnego rozwoju?
Pomyśl o pandemii jak o czasie, w którym rozwijasz posiadane kompetencje. Jedna z uczestniczek prowadzonego przeze mnie procesu mentoringowego opowiedziała podczas spotkania online, jak w ostatnich tygodniach wdrożyła w prywatnej placówce edukacyjnej (firma rodzinna) możliwości edukacji zdalnej oraz komunikacji nauczycieli z uczniami i rodzicami. Przeprowadziłam ją przez tę rozmowę, używając metody STAR.

W skrócie jej odpowiedzi brzmiały następująco:
S – sytuacja, której wszyscy doświadczamy: zawieszenie zajęć w szkołach, a następnie konieczność prowadzenia nauczania zdalnego wraz z obowiązkiem realizacji podstawy programowej. Placówka prywatna, finansowana z czesnego rodziców. Zagrożenie: przeniesienie dzieci do innej szkoły.
T – wyzwaniem w tej sytuacji były brak narzędzi do komunikacji, niskie kompetencje cyfrowe nauczycieli, brak wcześniejszych doświadczeń w tych obszarach, niedostępność profesjonalnego zaplecza informatycznego, wysokie oczekiwania rodziców.
A – podjęte działania: sprawdzenie i wybór narzędzi komunikacji zdalnej przeznaczonych dla sektora edukacji; wypożyczenie sprzętu komputerowego nauczycielom i dzieciom; organizacja szkoleń dla nauczycieli; zaangażowanie członków rodziny posiadających kompetencje cyfrowe do wsparcia nauczycieli; utrzymanie komunikacji z rodzicami, badanie ich oczekiwań i aktywne odpowiadanie na nie.
R – po dwóch tygodniach kształcenie online funkcjonuje według dopasowanego do potrzeb i możliwości uczniów planu lekcji; nauczyciele odkrywają nowe sposoby pracy zdalnej, są zadowoleni z rozwijania swoich kompetencji cyfrowych; rodzice kontaktują się z nauczycielami i korzystają z ich pomocy; dzieci uczą się, pozostając w kontakcie z pedagogami i rówieśnikami.

W odpowiedziach mojej podopiecznej (mentee) dostrzegłam, że rozwijała w działaniu: umiejętność diagnozowania trudności, planowania, generowania pomysłów, rozwiązywania problemów, delegowania zadań, tworzenia zespołu, inspirowania do działania, budowania relacji i rozumienia potrzeb innych. Co ciekawe, powiedziała, że bez naszej rozmowy, bez zastanowienia się nad moimi pytaniami, trudno byłoby jej nazwać te kompetencje i dostrzec postęp, jaki zrobiła. Przygotowując się na rozmowę rekrutacyjną, warto zajrzeć do sekcji „kompetencje/umiejętności” w swoim CV i zadać sobie pytanie, czy każdą z nich mogę udokumentować historią, którą potrafię dostosować do modelu STAR. Metoda STAR pomaga opisać sukcesy i pozytywne rezultaty w obszarach uczenia się i rozwoju kompetencji.

A co, jeśli popełnimy błąd lub sukces nie będzie pełny?
W takiej sytuacji warto sięgnąć po „złoto” uczenia się na błędach, czyli GOLD:

  • Goal (cel): Co było Twoim celem, co chciałaś/chciałeś osiągnąć?
  • Outcome (wynik): Jaki jest wynik twojego działania?
  • Learning (uczenie się): Czego się nauczyłaś/nauczyłeś?
  • Differently (inaczej): Co następnym razem zrobisz inaczej?

Choć często używamy tej metody w sposób dość naturalny, w czasie kryzysu warto te pytania zadać sobie świadomie, potraktować je z pełną powagą. Mam nadzieję, że po tym krótkim wprowadzeniu sięgniesz po „złotą gwiazdkę”, aby skuteczniej uczyć się „z” i „w” codzienności pandemii.

Przypisy:

Nizińska, A. (2008). Między nauczaniem a uczeniem się. Edukacyjne światy andragogów – praktyków, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW.

Tedder, M. i Biesta, G. (2009). Uczenie się bez nauczania? Potencjał i ograniczenia biograficznego uczenia się dorosłych. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 2(46).

Źródło: platforma EPALE https://epale.ec.europa.eu/pl