Wizyty studyjne – Uczenie się przez całe życie – FERS

W związku z realizacją projektu pn.: Rozwój współpracy i koordynacji w zakresie uczenia się przez całe życie w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w dniach 21-23 maja 2025 r. odbyła się zagraniczna wizyta studyjna do Finlandii (Helsinki).

Celem wizyty było zapoznanie się z fińskimi rozwiązaniami w zakresie edukacji, uczenia się przez całe życie oraz działań wspierających obywateli w rozwoju osobistym i społecznym, wymiana doświadczeń pomiędzy uczestnikami wizyty, a instytucjami przyjmującymi, analizą przykładów związanych z działalnością na rzecz uczenia się przez całe życie.

Spotkania odbyły się z przedstawicielami następujących instytucji:

1. Timeout-Foundation (ERATAUKO) 

Time Out Foundation, znana w Finlandii jako Erätauko-säätiö, to organizacja promująca kulturę dialogu i konstruktywnych rozmów w życiu publicznym, edukacji, administracji i organizacjach społecznych. Jej głównym celem jest wspieranie społeczeństwa obywatelskiego poprzez rozwijanie kompetencji dialogicznych, empatii i wzajemnego zrozumienia. Timeout opracowała własną metodę prowadzenia dialogów – tzw. metodę Erätauko – którą można stosować w różnych środowiskach: szkołach, urzędach, NGO, a także w działaniach partycypacyjnych. 

Link do strony internetowej organizacji: https://www.timeoutdialogue.fi/

Więcej informacji o narzędziu wypracowanym przez Time Out Foundation: https://www.timeoutdialogue.fi/whats-timeout-about/

2. Oodi Helsinki Central Library - Centralna biblioteka w Helsinkach

OODI to nowoczesna przestrzeń publiczna łącząca tradycyjne funkcje biblioteki z rolą centrum społecznego i edukacyjnego. Oferuje dostęp do książek, nowoczesnych technologii (drukarki 3D, studia nagrań, robotyka, maszyny do szycia), a także organizuje warsztaty, spotkania i działania społeczno-kulturalne. OODI promuje ideę biblioteki jako miejsca do nauki przez całe życie – dla wszystkich grup wiekowych.

Biblioteka Centralna OODI w Helsinkach to jeden z najbardziej innowacyjnych przykładów współczesnej biblioteki publicznej w Europie. Otwarta w 2018 roku, pełni funkcję nowoczesnego centrum kultury, edukacji nieformalnej, technologii i integracji społecznej. Jest finansowana ze środków publicznych i zarządzana przez miasto Helsinki, a jej działalność wpisuje się w fińską strategię wzmacniania kapitału społecznego i promowania idei społeczeństwa uczącego się.

OODI to nie tylko miejsce wypożyczania książek – to wielofunkcyjna przestrzeń publiczna zaprojektowana z myślą o różnych potrzebach mieszkańców. Biblioteka oferuje m.in.:

• tradycyjne zasoby biblioteczne (książki, prasa, multimedia),
• dostęp do nowoczesnych technologii – drukarki 3D, sprzęt do VR, studio nagraniowe, ciemnia fotograficzna,
• przestrzenie coworkingowe i do nauki indywidualnej lub grupowej,
• sale warsztatowe i spotkaniowe, z których mogą korzystać zarówno obywatele, jak i organizacje społeczne,
• strefy relaksu i przestrzeń dla rodzin z dziećmi,
• regularne wydarzenia kulturalne, edukacyjne i społeczne – od warsztatów robotyki, przez kursy językowe, po dyskusje o demokracji i ekologii. 

Link do strony internetowej biblioteki: https://oodihelsinki.fi/en/

3. The Finnish National Agency for Education (EDUFI) i Euroguidance Finland

Narodowa Agencja (EDUFI) to centralna instytucja publiczna odpowiedzialna za wdrażanie polityki edukacyjnej w Finlandii. Działa pod nadzorem Ministerstwa Edukacji i Kultury, ale jednocześnie pełni funkcję ekspercką, koordynacyjną i wspierającą dla instytucji edukacyjnych na wszystkich poziomach – od przedszkoli po szkolnictwo wyższe. EDUFI prowadzi również działania w obszarze internacjonalizacji, zarządzając programami takimi jak Erasmus+, Nordplus, a także wspierając mobilność uczniów, nauczycieli i studentów.

Link do strony internetowej instytucji: https://www.oph.fi/en

Informacje o systemie edukacji w Finlandii - tutaj.

Wnioski końcowe

Wizyta studyjna w Helsinkach dostarczyła nam wielu inspiracji oraz pogłębionej wiedzy na temat fińskiego podejścia do edukacji, dialogu społecznego i uczenia się przez całe życie. Odwiedzone instytucje – Timeout Foundation, Biblioteka Centralna OODI oraz Narodowa Agencja EDUFI i Euroguidance Finland – ukazały spójną wizję społeczeństwa opartego na zaufaniu, dostępności, współtworzeniu i wspieraniu rozwoju jednostki na każdym etapie życia.

Do najważniejszych ogólnych wniosków należą:

Zaufanie i autonomia to fundamenty skutecznego systemu edukacji – zarówno na poziomie instytucji, jak i relacji nauczyciel–uczeń czy obywatel–państwo. Budowanie kultury zaufania może być jednym z kluczowych kierunków zmian także w Polsce.

Dialog jako kompetencja społeczna powinien być rozwijany i pielęgnowany od najwcześniejszych lat edukacji. Doświadczenia Timeout Foundation pokazują, że refleksyjna rozmowa może wspierać nie tylko relacje międzyludzkie, ale i procesy uczenia się, demokratyzację przestrzeni publicznej i przeciwdziałanie wykluczeniu.

Edukacja nieformalna i przestrzenie wspólne (jak OODI) pełnią istotną rolę w aktywizowaniu lokalnych społeczności, integracji międzypokoleniowej i promowaniu kompetencji przyszłości. Biblioteki mogą stać się kluczowymi centrami rozwoju lokalnego, jeśli zostaną odpowiednio przekształcone i wyposażone.

Uczenie się przez całe życie to nie tylko hasło, ale praktyka systemowo wspierana – poprzez elastyczne ścieżki edukacyjne, dostęp do doradztwa, uznawalność kompetencji zdobytych poza systemem formalnym i partnerską współpracę różnych sektorów.

Uczenie się przez całe życie powinno obejmować również rozwój kompetencji społecznych, komunikacyjnych i obywatelskich – nie tylko zawodowych.

Doradztwo edukacyjno-zawodowe powinno być traktowane jako integralna część procesu edukacyjnego i rozwojowego, dostępna dla każdego – od ucznia po osobę dorosłą w zmianie zawodowej. Model fiński może stanowić punkt odniesienia przy projektowaniu bardziej zintegrowanego systemu wsparcia w Polsce.

Wizyta w Helsinkach potwierdziła, że możliwe jest tworzenie systemów edukacyjnych i społecznych, które realnie odpowiadają na potrzeby obywateli, wspierają ich potencjał i sprzyjają aktywności oraz odpowiedzialności. Wnioski z wizyty posłużą do przygotowania rekomendacji do polityk krajowych i regionalnych.